Niedziela Zmartwychwstania Pańskiego (II)

Alumn Grzegorz Gęsikowski

Liturgia Zmartwychwstania Pańskiego rozpoczyna się już w Wigilię Paschalną. Eucharystia wtedy sprawowana jest pierwszą Mszą wielkanocną. Od drugiego bowiem wieku chrześcijanie nocne uroczystości paschalne rozciągnęli na cały następny dzień. O takim właśnie świętowaniu Paschy Pana wyraźnie mówią: Epistola Apostolorum (ok. 150 r.), homilie wielkanocne Melitona z Sardes (+ 180), pisma papieży: Aniceta I (+ 166) i Wiktora ( + 200). W całym Kościele Wielkanoc obchodzono bardzo uroczyście, problem dotyczył tylko ustalenia konkretnej daty świętowania. I tak na Wschodzie Wielkanoc obchodzono 14 Nizan, zaś na Zachodzie w niedzielę po 14 Nizan. Doprowadziło to nawet do pewnych spięć wewnątrz Kościoła, aż do chwili, kiedy Ojcowie zebrani na soborze w Nicei (325 r.) wezwali, aby chrześcijanie "jednym sercem i w jednym duchu zanosili swoje modły w tym samym dniu, w świętym dniu Paschy". Tym dniem stała się niedziela przypadająca po wiosennej pełni księżyca. Zostało tak do dnia dzisiejszego. Święta Wielkanocne wypadają zatem zawsze między 22 marca a 25 kwietnia. W tym samym czasie (IV w.) największe święto chrześcijańskie otrzymało swoją oktawę.

W niedzielny - wielkanocny poranek wierni gromadzą się licznie w kościołach przy Grobie Pańskim, skąd wyrusza uroczysta procesja rezurekcyjna z Najświętszym Sakramentem. Rezurekcja jest ogłoszeniem światu, że Chrystus zmartwychwstał. Na czele procesji niesiona jest figura Zmartwychwstałego i ozdobiony purpurową stułą krzyż. Pierwsze procesje wielkanocne pojawiły się w X w., zaś ich rozkwit przypadł na wiek XVI. Odbywały się one po Wigilii Paschalnej, w nocy lub nad ranem, przed pierwszą Mszą św. Dzisiaj procesja rezurekcyjna najbardziej rozpowszechniona jest w Polsce i w zasadzie rozpoczyna się w niedzielny poranek, ok. godz. 6.00. Wierni z radosnym śpiewem na ustach, wśród odgłosów bijących dzwonów okrążają trzykrotnie kościół ( ewentualnie raz) w myśl starożytnej zasady: omne trinum perfectum - "co złożone z trzech, jest doskonałe". Tego jedynego dnia w roku wierni pozdrawiają się słowami: "Chrystus zmartwychwstał - prawdziwie zmartwychwstał" (za średniowiecznym: surrexit Dominus vere). Podczas Mszy św. śpiewana jest sekwencja Victimae paschali laudes ("Niech w święto radosne"), której autorem jest najprawdopodobniej kapelan cesarza Konrada II, Vipo z Burgundii (+ 1048 r.). Od Wielkiej Nocy przy Ołtarzu zapala się Paschał, umieszcza się figurę Zmartwychwstałego i ozdobiony stułą krzyż. Kapłan przywdziewa szaty koloru białego, a do śpiewu liturgicznego powraca radosne Alleluja.

Z Wielkanocą związane są także pewne bardzo bogate w treści teologiczne zwyczaje i symbole. Pierwszym z nich jest starotestamentalny baranek paschalny, którego to krew ocaliła pierworodnych Izraela, gdy Anioł Śmierci przechodził przez Egipt (por. Wj 12, 1-33). Nic więc dziwnego, że ów baranek stał się symbolem Chrystusa, Tego, który własną krwią ocalił ludzi od śmierci wiecznej. Palący się przez cały okres wielkanocny Paschał również symbolizuje Chrystusa - "światło narodów", "światło na oświecenie pogan". Zaleca się, aby był on wykonany z prawdziwego pszczelego wosku - "owoc pracy pszczelego roju" (por. Exultet). W żadnym wypadku Paschał nie może być plastikowy! W Noc Paschalną kapłan żłobi rylcem na nim krzyż (od XII w.), greckie litery A i W oraz cyfry bieżącego roku. Wypowiada przy tym słowa: "Chrystus wczoraj i dziś; Początek i koniec; Alfa i Omega; Do Niego należy czas i wieczność; Jemu chwała i panowanie przez wszystkie wieki wieków. Amen". Wbijane w Paschał ziarna kadzidła przypominają pięć ran Zbawiciela. Niegdyś w Niedzielę Zmartwychwstania (lub w Wigilię Paschalną) błogosławiono także pokarmy. Ta najbardziej znana dziś praktyka wielkanocna zrodziła się w VIII w. w Galii i Frankonii. Najpierw błogosławiono baranka paschalnego (Italia, Francja), potem doszło błogosławieństwo mięsa, w X w. mleka, miodu, a od XII - jaj, serów, masła i chleba. Kolejnym symbolem Wielkanocy jest niewątpliwie jajko (symbol życia) czy kurczęta ( tak, jak kurczę przebija skorupę jajka, tak Zbawiciel wyszedł ze skorupy ziemi). Któż z nas nie pomagał swoim rodzicom przygotowywać pisanki (kraszanki). Owe pomalowane jajka wspomina już nasz kronikarz - bł. Wincenty Kadłubek (XII w.). W Wielkanoc pojawia się także zajączek, który według Physiologiusa z VI w. śpi z otwartymi oczami, czuwając. Także powracający na nasze ziemie bocian symbolizował powrót z mroków śmierci Chrystusa. Piękny zwyczaj dzielenia się jajkiem, składanie sobie życzeń, uroczyste śniadanie w niedzielny poranek czynią Wielkanoc jeszcze piękniejszą i bardziej rodzinną. Chrystus bowiem przynosi nam największy dar - swoje Zmartwychwstanie, które jest zapowiedzią naszego zmartwychwstania.

Edycja szczecińska 13/2002

Kalendarz na rok 2024

Pomóż w rozwoju serwisu

Aby nasz serwis mógł się rozwijać i trwać potrzebujemy regularnego wsparcia finansowego. Nie publikujemy komercyjnych reklam, jedynym źródłem finansowania jest Państwa wsparcie.
Zostań naszym patronem i ofiaruj nam wsparcie finansowe.

Dokonaj wpłaty

W NOWYM NUMERZE Niedziela. MAGAZYN

Apetyt Moskwy jest większy niż Ukraina
W Moskwie wiedzą, że w E uropie Środkowej jesteśmy największym państwem, na które orientuje się wiele mniejszych krajów w regionie. Polska ma więc coś, co Rosja potrafi wymusić jedynie siłą – mówi poseł Marcin Przydacz.

Zobacz Zamów e-wydanie

Księgarnia Niedziela

Maryja. Matka Jezusa
Autor pochyla się nad wszystkimi tekstami ewangelicznymi, w których ukazana jest Matka Jezusa od Zwiastowania aż po Golgotę. W ostatniej części książki co stanowi cenne dopełnienie tego wyjątkowego portretu Maryi autor przywołuje obrazy Maryi obecne w pismach apokryficznych.

Zobacz

Liturgia na Twojej stronie WWW

Masz własną stronę i chcesz umieścić na niej liturgię dnia? Skorzystaj z naszej propozycji. Oferujemy wstawki z tekstami liturgii, które w bardzo prosty sposób dostosujesz do szaty graficznej na swojej witrynie.

Zobacz

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję